Θεσπίζεται ενιαίο πλαίσιο για τη διαχείριση των αποβλήτων – ρυθμίσεις για τους Φορείς ΣΣΕΔ – διαχείριση αποβλήτων από εκσκαφές, κατασκευές και κατεδαφίσεις (ΑΕΚΚ), με την υποχρέωση του Ε.Ο.ΑΝ – Θεσπίζεται σύστημα «πληρώνω όσο πετάω»

Το νομοσχέδιο, με τίτλο “Ολοκληρωμένο πλαίσιο για τη διαχείριση των αποβλήτων – Ενσωμάτωση των Οδηγιών 2018/851 και 2018/852 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 30ής Μαΐου 2018 για την τροποποίηση της Οδηγίας 2008/98/ΕΚ περί αποβλήτων και της Οδηγίας 94/62/ΕΚ περί συσκευασιών και απορριμμάτων συσκευασιών, πλαίσιο οργάνωσης του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης, διατάξεις για τα πλαστικά προϊόντα, επείγουσες διατάξεις για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, χωροταξικές-πολεοδομικές και ενεργειακές ρυθμίσεις” , έχει στόχο τη θέσπιση ενός ολοκληρωμένου πλαισίου για την διαχείριση των αποβλήτων, την εναλλακτική διαχείριση και τη ρύθμιση των συναφών ζητημάτων, ο εκσυγχρονισμός αλλά και η προσαρμογή στις απαιτήσεις της κυκλικής οικονομίας.

Με το υπόψη σχέδιο νόμου, προβλέπονται τα ακόλουθα:

ΜΕΡΗ Α’, Β’

1.Θεσπίζεται ενιαίο πλαίσιο για τη διαχείριση των αποβλήτων, με την ενσωμάτωση στο εθνικό δίκαιο της ενωσιακής νομοθεσίας [Οδηγία (ΕΕ) 2018/851] και με έμφαση στην πρόσληψη, την προετοιμασία για την επαναχρησιμοποίησή τους και την ανακύκλωση αυτών. Μεταξύ άλλων: α. Παρέχεται η δυνατότητα αποχαρακτηρισμού, με υπουργική απόφαση, ορισμένων αποβλήτων, κατόπιν υποβολής σχετικού αιτήματος του εκάστοτε φορέα διαχείρισης ή παραγωγού στερεών αποβλήτων και με την καταβολή παραβόλου ύψους χιλίων (1.000) ευρώ, υπέρ του Πράσινου Ταμείου, το οποίο και εξαιρείται από τον περιορισμό της παρ.4 του άρθρου 3 του ν.3889/2010 (διάθεση για λειτουργικές δαπάνες πέραν του 2,5% του συνόλου των διαθεσίμων του προηγούμενου έτους).

β. Προσδιορίζεται το περιεχόμενο των Προγραμμάτων Διευρυμένης Ευθύνης παραγωγού (ΠΔΕΠ) και των Συστημάτων Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΕΔ) και προβλέπεται η καταβολή από τους υπόχρεους παραγωγούς χρηματικών εισφορών στον Φορέα Συλλογικού Συστήματος Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΣΕΔ), το οποίο αποδίδεται, σε ποσοστό 2%, στον Ε.Ο.ΑΝ.

γ. Καθορίζονται οι «παραγωγοί προϊόντων», οι υποχρεώσεις αυτών και προβλέπεται η τήρηση από τον «Ελληνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης» (Ε.Ο.ΑΝ.) του Εθνικού Μητρώου Παραγωγών Συσκευασιών και Άλλων Προϊόντων (ΕΜΠΑ).

δ. Περιλαμβάνονται ρυθμίσεις για τους Φορείς ΣΣΕΔ (μετοχική σύνθεση, υποχρεώσεις, επιβολή προστίμων από τον Ε.Ο.ΑΝ. σε περίπτωση μη επίτευξης του στόχου, περιέλευση στον Ε.Ο.ΑΝ. του ποσού που απομένει μετά τη λύση και εκκαθάριση του φορέα ΣΣΕΔ και την εξόφληση των οφειλών του σε τρίτους κ.λπ.). Περαιτέρω, θεσπίζεται υποχρέωση του Φορέα ΣΣΕΔ είτε να καταθέσει χρηματική εγγύηση στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων είτε να προσκομίσει εγγυητική επιστολή ή να προχωρήσει σε άνοιγμα ανέκκλητης τραπεζικής πίστωσης υπέρ του Ε.Ο.ΑΝ., προκειμένου να εγκριθεί το ΣΕΔ και καθορίζονται τα σχετικά με την κατάπτωση αυτής ζητήματα.

Περιγράφεται η διαδικασία έκδοσης απόφασης έγκρισης οργάνωσης και λειτουργίας ΣΕΔ, με την υποχρέωση καταβολής από τον αιτούντα φορέα στον Ε.Ο.ΑΝ. ανταποδοτικού τέλους για την εξέταση του αιτήματος.

στ. Προβλέπεται η διασύνδεση του ΕΜΠΑ με το ΓΕΜΗ, μέσω του Κέντρου Διαλειτουργικότητας της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης, με σκοπό τη διαπίστωση της συμμόρφωσης των παραγωγών με τις υποχρεώσεις τους.(άρθρα 1 – 15 και 72 παρ.9)

2. α.Προωθούνται και υποστηρίζονται μοντέλα βιώσιμης παραγωγής και κατανάλωσης μέσω: i) του Εθνικού Σχεδίου Πράσινων Δημόσιων Συμβάσεων και ii) της Εθνικής Στρατηγικής για την Κυκλική Οικονομία, για την εφαρμογή των οποίων παρέχεται η δυνατότητα συγκρότησης επιτροπών και ομάδων έργου γνωμοδοτικού χαρακτήρα.

β. Προβλέπονται:

-η δημιουργία από τους ο.τ.α. α’ βαθμού με πληθυσμό άνω των είκοσι χιλιάδων (20.000) κατοίκων και τους Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦοΔΣΑ), Κέντρων Δημιουργικής Επαναχρησιμοποίησης Υλικών (ΚΔΕΥ) έως το τέλος του 2023 και καθορίζονται τα σχετικά με τη χωροθέτησή τους,

-η κατάρτιση εκπαιδευτικού υλικού για τους μαθητές της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης αναφορικά με την πρόληψη της σπατάλης τροφίμων.

γ. Διευρύνονται τα κριτήρια βάσει των οποίων η διάθεση αγαθών θεωρείται ως δωρεά και προβλέπεται συνακόλουθα η μείωση του ποσού του φόρου κατά 20% επί δωρεών τροφίμων που διατίθενται για την ανακούφιση κοινωνικά ευπαθών ομάδων, ενώ το συνολικό ποσό της μείωσης του φόρου εισοδήματος δεν μπορεί να υπερβαίνει το 5% του φορολογητέου εισοδήματος του υπόχρεου.

δ. Προβλέπεται η επιβολή κυρώσεων από την αρμόδια υπηρεσία του Γενικού Χημείου του Κράτους προς τους υπόχρεους προμηθευτές, σε περίπτωση παράβασης της υποχρέωσης κοινοποίησης πληροφοριών στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Χημικών Προϊόντων.

ε. Περιλαμβάνονται ρυθμίσεις σχετικά με την ενθάρρυνση της επαναχρησιμοποίησης προϊόντων, μέσω ιδίως της δημιουργίας και στήριξης δικτύων επαναχρησιμοποίησης και επισκευής. (άρθρα 16 – 25)

Καθιερώνεται, από 1-9-2022, η υποχρέωση κάθε δημόσιας και ιδιωτικής σχολικής μονάδας πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης να διαθέτει κάδους ή περιέκτες για τη χωριστή συλλογή αποβλήτων με σκοπό την ανακύκλωση.

Αρμόδιοι για την προμήθεια και τοποθέτηση αυτών στις δημόσιες σχολικές μονάδες είναι οι ο.τ.α. α’ βαθμού, ενώ για τη συλλογή των αποβλήτων είναι οι ο.τ.α. α’ βαθμού και τα οικεία ΣΕΔ.